Tevbe, inabe ve icabeden ibaret iki ana noktadan oluşur. İnabe: Kulun Allah-u Zülcelal'den korkarak isyanı terketmesidir. Kul, acizliğini ve cesaretini kullanarak, Allah korkusunu ve Allah-u Zülcelal'in azametini düşünürse, kalbine gelen şiddetli korkudan vücudu titrer. Bu yüzden isyanı terkeder.

     İcabe: Kul, günahların, Allah-u Zülcelal ile kendi arasında bir yerde olduğunu düşünür. Allah-u Zülcelal'in kendine şah damarından daha yakın olduğunu murakebe ederek önceden işlediği günahlarından dolayı Allah-u Zülcelal'den haya eder. Ve bu haya, sahibini tevbeye sevkeder.

    Tevbenin yapılış sekline ve tevbe eden kişinin durumuna göre birkaç kısma ayrılır.  Genel olarak tevbe iki kısımdır.

    A- Avamın tevbesi:   Avamın tevbesi üç mertebededir:

    a- Kâfirlerin tevbesi, İslamı kabul ederek inkârcılığı bırakmalarıdır. 
    b- Fasıkların tevbesi; aşağıda zikrettiğimiz hususlara dikkat ederek, işlemeye devam ettikleri günahların Allah-u Zülcelal tarafından bağışlanmasını dilemektir:

    1-Geçmiş günahlardan pişmanlık duymak. 
    2-Yaşadığı anda, hata ve günah işlemekten çok sakınmak. 
    3- Zulmü terkederek her türlü varlığa karşı merhamet sahibi olmak. 
    4- Geçmiş olan farzların kazasına dikkat ve ifasına gayret etmek. 
    5- Nefsini terbiye ederek, taat ve ibadetleri severek yaptırmak. 
    6- Seher vakitlerinde çok çok ağlamak.

    İşte bu ahir zamanda, insan boğazına kadar günah bataklığına gömüldüğü için tevbesinde durabilmekte çok gayret göstermekle birlikte, sohbet zikir ve ibadetlere ehemmiyet verip geri kalmaması lazımdır. Hele hele bir mürşid-i kâmile ittiba yoksa, çok zor duruma düşer. Bundan dolayı bir mürşid-i kâmilin tasarrufuna girip emir ve nehiylere özen göstermesi, ahiret ve dünya saadeti için en önemli yoldur.

    c- Mü’minlerin tevbesi; gafletle, yanlışlıkla, bilmeyerek meydana gelen günahlardan pişmanlık duyarak Allah-u Zülcelal'den mağfiret dilemektir.
Allah-u Zülcelal mü'minlerin tevbesi hakkında şöyle buyurmuştur; "Allah, kötülüğü bilmeyerek yapıp da hemen tevbe edenlerin tevbesini kabul etmeyi üzerine almıştır. Allah işte onların tevbesini kabul eder. Allah, en iyi bilen ve herşeyi yerli yerinde olandır." (Nisa; 17) 

    B- Hasların tevbesi, bu da iki mertebededir:

    a- Hasların tevbesi; fikir hatalarından dolayı kalbe, Allah-u Zülcelal'in rızasının hilafına arız olan duygu ve düşüncelerden, dünya sevgisinden bir an bile olsa gafletten dolayı duyulan pişmanlık ve bunların affını Allah-u Zülcelal'den niyaz etmektir. 
    b- Hasların hası kamil insanların tevbesi; kalbe Allah-u Zülcelal'den başkasının girmesi ve bu vesile ile kalbin az bir zaman dahi olsa Allah-u Zülcelal'den başka şeylerle meşgul olmasından dolayı pişmanlık duyup, bu hususların affını Allah-u Zülcelal'den istemektir. Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem bu hususa işaret ederek şöyle buyurmuştur:  "Kalbime öyle şeyler gelir ki, her gün ve her gece bunlardan yetmiş defa Allah'a istiğfar ederim." (Müslim, Zikir:41, Ebu Davud, Vitr:26)